Musicologie Médiévale2024-03-28T15:25:41Zhttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/feed/allProtocolle d'une conférence à l'anniversaire millenaire de l'abbatiale de St Martial de Limoges (Novembre 2018)https://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/protocolle-d-une-conf-rence-l-anniversaire-millenaire-de-l2019-11-17T19:16:39.000Z2019-11-17T19:16:39.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><div class="csl-bib-body" style="line-height:1.35;padding-left:2em;text-indent:-2em;"><div class="csl-entry">Sparhubert, Éric. «Saint-Martial de Limoges. Millénaire de l’abbatiale romane, 1018-2018: Colloque international, Limoges 29-30 novembre 2018.» <em>Bulletin du Centre d’études médiévales d’Auxerre</em> n. 23.1 (settembre 1, 2019). doi:<a href="https://doi.org/10.4000/cem.16514" target="_blank">10.4000/cem.16514</a>.</div></div></div>New index : Graduel of clunyhttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/new-index-graduel-of-cluny2019-07-13T20:06:16.000Z2019-07-13T20:06:16.000ZDominique Gattéhttps://gregorian-chant.ning.com/members/GATTE<div><p>Je viens de terminer l'index du graduel de Cluny du XIème siècle :</p><p>BNF Latin 1087</p><p><a href="http://musmed.eu/source/13048" target="_blank"><img class="align-full" src="{{#staticFileLink}}3279899330,RESIZE_710x{{/staticFileLink}}" alt="3279899330?profile=RESIZE_710x" /></a></p><p><a href="http://musmed.eu/source/13048">http://musmed.eu/source/13048</a></p><p> </p><p>Comme tous les index MMMO, il est relié à Cantus-Index.</p><p>Toutes les pièces ont été indexées à l’exception du séquentiaire (108-111), pour lequel je dois d'abord ajouter à Cantus-Index des mélodies de référence.</p><p> </p></div>Le graduel de Cluny en lignehttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/le-graduel-de-cluny-en-ligne2019-06-07T16:25:00.000Z2019-06-07T16:25:00.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><p><a href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84322785" target="_blank"><strong>F-Pn fonds lat. ms. 1087</strong></a></p><p style="text-align:center;"><strong><a href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84322785/f233.image" target="_blank"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1671520025?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1671520025?profile=RESIZE_1024x1024" width="545" /></a></strong>Antiphonarium missarum et prosarium de l'Abbaye de Cluny, X-XI siècle (F-Pn lat. 1087, fol.109r)</p><p>Déscription par Manuel Pedro Ferreira (2012) :</p><p>Fol. 1r : Purification de la Vierge (antiennes processionnelles Ave gracia plena, Adorna thalamum et Responsum accepit Symeon). Fol. 1v : Alleluia Interrogabat magos ; in Dedicatione : Alleluia Vox exultationis et prosula In taberna perduntur (unicum) ; De Martiribus : Alleluia Deus venerunt gentes.</p><p>F. 2r-97v : Graduel de l’abbaye de Cluny – 2r-72v Temporal d’Hiver/Printemps (Pâques, 57r), Sanctoral de l’Avent à la Pentecôte ; 72v-86v Sanctoral d’Été ; 86v-95v Dimanches après la Pentecôte ; 95v-96r Trinité ; 96r-97 Messes de requiem.</p><p>F. 98r-101v Kyriale (101v, trois Agnus avec des tropes).</p><p>F. 102r-108r Prosaire (incluant : Caelica resonant, Epiphaniam domino, Fulgens preclara, Rex omnipotens, Santi spiritus adsit, Laude iocunda melos, Quem superne tripudiatim, Hac clara die, et Alludat laetus ordo), suivi (f. 108r-111r) par un séquentiaire, et (111v-112r) par une prose additionnelle pour S. Vincent, Precelsa seclis.</p><p>Autres additions : F. 112v-115r Office de St Odilon.</p><p>F. 115v-116r Hymnus de Gloriosa Virgine Maria (notation aquitaine). F. 116v trois Benedicamus avec des tropes, débutant par Stella regalis oritur.</p><p>F. 117v-118v séquences Clara chorus (sans notation) et Celeste organum (neumes diastématiques français in campo aperto avec des lettres-clefs F, a, c).</p><p>Au moins onze feuilles ont disparu, entre les f.1/2, 7/8, 12/13, 43/44, 55/56, 56/57, 65/66, 69/70, 74/75, 75/76 [75bis est fragmentaire] et 110/111.</p><p>Selon Dominique Gatté (discussion « <a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/les-neumes/forum/topics/traces-de-folios-voles-du-graduel-de-cluny-bnf-lat-1087" target="_blank">Traces de folios volés du graduel de Cluny</a> ») il manque de quelques folios, et il y a une visible trace d'une majuscule E (sur le <a href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84322785/f38.double" target="_blank">folio 13 recto</a>) et une autre d'une majuscule L (sur le <a href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84322785/f100.double" target="_blank">folio 43 verso</a>).</p></div>C'est interdit de s'enrichisser par la patrimoine française !https://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/c-est-interdit-de-s-enrichisser-par-la-patrimoine-fran-aise2018-08-06T07:09:57.000Z2018-08-06T07:09:57.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><p>Regardez la notice de vendre un manuscrit de l'Abbaye Mont Saint Michel par Dominique Gatté :</p><p><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/thesaurus-musicarum/forum/topics/unpublished-manuscript-containing-the-scolica-enchiriadis-and-var" target="_blank">http://gregorian-chant.ning.com/group/thesaurus-musicarum/forum/topics/unpublished-manuscript-containing-the-scolica-enchiriadis-and-var</a></p></div>Les manuscrits de Cluny en-lignehttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/les-manuscrits-de-cluny-en-ligne2017-04-06T10:31:27.000Z2017-04-06T10:31:27.000ZDominique Gattéhttps://gregorian-chant.ning.com/members/GATTE<div><p>Le projet Biblissima tente de reconstruire la collection des manuscrits de Cluny à l'aide de l'espace de travail Mirador.</p><p><a href="http://beta.biblissima.fr/fr/ark:/43093/coldatabibale385" target="_blank">Manuscrit en ligne</a></p><p><a href="http://beta.biblissima.fr/fr/ark:/43093/cdatacb11934559g" target="_blank">Présentation de la collection</a></p><p> </p><p>Nous regrettons que Biblissima se borne uniquement aux manuscrits en ligne via Mirador.</p><p>Nous pourrions compléter sur cette page les manuscrits provenant de Cluny en ligne via d'autre site :</p><p> </p><p>Bamberg, Staatsbibliothek, Msc.Bibl.126<br /> <a href="http://www.bavarikon.de/object/bav:SBB-KHB-00000SBB00000061">http://www.bavarikon.de/object/bav:SBB-KHB-00000SBB00000061</a></p><p> </p><p>Bamberg, Staatsbibliothek, Msc.Patr.88<br /> <a href="http://www.bavarikon.de/object/bav:SBB-KHB-00000SBB00000167">http://www.bavarikon.de/object/bav:SBB-KHB-00000SBB00000167</a></p><p> </p><p>Paris Bibliothèque nationale de France, Manuscrits, NAL 2262<br /> XI - Cartulaire C de l'abbaye Saint-Pierre de Cluny.<br /> <a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525046502" target="_blank">http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525046502</a></p><p> </p><p> </p></div>Ut pictura notarum figura : la notation neumatique à la lumière des images et vice-versahttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/ut-pictura-notarum-figura-la-notation-neumatique-a-la-lumiere-des2016-02-26T01:23:52.000Z2016-02-26T01:23:52.000ZDominique Gattéhttps://gregorian-chant.ning.com/members/GATTE<div><p>Eduardo Henrik Aubert, Ut pictura notarum figura : la notation neumatique à la lumière des images et vice-versa, Perspective: la revue de l'INHA : actualités de la recherche en histoire de l'art, Nº. 2, 2012, p. 393-400</p>
<p><a href="https://www.academia.edu/7917797/Ut_pictura_notarum_figura_la_notation_neumatique_%C3%A0_la_lumi%C3%A8re_des_images_et_vice_versa" target="_blank">En-ligne sur Academia</a></p></div>In memoriam Christian Kaden (1946-2015)https://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/in-memoriam-christian-kaden-1946-20152016-01-07T11:44:16.000Z2016-01-07T11:44:16.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><p><a href="http://www.integralart.de/content/projekte/bauhuette-klangzeit-wuppertal/images/ChristianKaden.jpg?isImage=1" target="_blank"><img class="align-center" src="http://www.integralart.de/content/projekte/bauhuette-klangzeit-wuppertal/images/ChristianKaden.jpg?isImage=1" alt="ChristianKaden.jpg?isImage=1" /></a></p><p>I would like to announce that Christian Kaden who founded the discipline "Musiksoziologie – Sozialgeschichte der Musik" in Berlin, died this 11 December.</p><p>Thanks to fellowships he studied manuscripts documenting the early practice of polyphony at the National Library of Paris and at the Herzog August Library of Wolfenbüttel.</p><p>His unorthodox contributions concerning medieval music talking about "salzarme Auskunft" (low-salt information) that conventional transcriptions offer their readers, about performance of compositions as "Gespensterjagd" (ghost hunting), and his idea, that the author of <em>Musica enchiriadis</em> created a National Park around the devil, were often underestimated.</p><p><strong>A selected bibliography</strong> relevant to the topics of this group:</p><ul><li style="text-align:justify;">Communication in Music. In: <em>The Handbook of Communication History</em> (Hg. P. Simonson et al.). New York 2013, 153-178. <a href="https://books.google.com/books?id=DFDgCgAAQBAJ&lpg=PA156&hl=en&pg=PA153#v=onepage&q&f=false" target="_blank">Google</a>.</li><li style="text-align:justify;">Kathedral-Rhythmen. Raum-Zeit-Strukturen in "gotischer Polyphonie" um 1200. In: <em>Rhythmus, Harmonie, Proportion. Zum Verhältnis von Architektur und Musik</em> (Hg. S. Brandt und A. Gottdang). Worms 2012, 81-86.</li><li style="text-align:justify;"><a href="http://edoc.hu-berlin.de/oa/bookchapters/req5qb2otum0k/PDF/24o3TPWqBmhMA.pdf" target="_blank">Musik bei denen, die keine "Musik" haben</a>. In: <em>Musik - Zu Begriff und Konzepten</em> (Hg. M. Beiche und A. Riethmüller). Stuttgart 2006, 57-72.</li><li style="text-align:justify;">Jenseits von modus durus und modus mollis. Zur Mehrstimmigkeitslehre der Musica enchiriadis. In: <em>Mehrstimmigkeit und Heterophonie</em> (Hg. G. Gruber et al.). Frankfurt/Main 2005, 81-95.</li><li style="text-align:justify;">An Grenzen des Wahrnehmbaren. Improvisation und Komposition im Spiegel der Kulturen. In: <em>Improvisation V</em> (Hg. W. Fähndrich). Winterthur 2003, 132-152.</li><li style="text-align:justify;">Round Table V: Musikwissenschaft und Soziologie: Horizonte, Perspektiven. <em>Acta Musicologica</em>, 69 (1997), 29–39. <a href="http://www.jstor.org/stable/932798" target="_blank">JSTOR</a>.</li><li style="text-align:justify;"><a href="http://dx.doi.org/10.1177/102986499700100102" target="_blank">Verkörperung und Medialität</a>. In: <em>Musicae Scientiae</em> 1 (1997), 7-18.</li><li style="text-align:justify;">Tonsystem und Mehrstimmigkeitslehre der Musica enchiriadis: Theoretische Spekulation oder pädagogische Handreichung? In: <em>Schule und Schüler im Mittelalter</em> (Hrsg. M. Kintzinger et al.). Köln 1996, 75-87.</li><li style="text-align:justify;">Außer-sich-Sein, Bei-sich-Sein. Ekstase und Rationalität in der Geschichte der Musik. In: <em>NZfM</em> 1995/6, 4-12. <a href="http://www.jstor.org/stable/23985878" target="_blank">JSTOR</a>.</li><li style="text-align:justify;">Ex improviso - für wen? Improvisation als Kommunikationsprozess. In: <em>Improvisation II</em> (Hg. W. Fähndrich). Winterthur 1994, 21-36.</li><li style="text-align:justify;"><em>Die Anfänge der Komposition</em>, in: Des Lebens wilder Kreis, Kassel 1993.</li><li style="text-align:justify;">Modalrhythmus und "Konkordanzperspektive". Soziale Strukturen in der Polyphonie der Notre-Dame-Epoche. In: <em><a href="http://musikwissen.de/musiktheorie.html" target="_blank">Musiktheorie</a></em> 5 (1990), 221-235.</li><li style="text-align:justify;">Conversation à l'occasion de IMS Symposium Zagreb 1974 — documenté dans le <em>Report of the Second Symposium of the International Musicological Society (Jun., 1975)</em> — avec Jean-Jacques Nattiez, Barry S. Brook, Frits Noske, Tibor Kneif et Céléstin Deliège: Sur les relations entre sociologie et sémiologie musicales. <em>International Review of the Aesthetics and Sociology of Music</em>, 6 (1975), 90–95. <a href="http://www.jstor.org/stable/836806" target="_blank">JSTOR</a>.</li></ul><p><strong>Video</strong> with one of his contributions to the childrens' university at Humboldt:</p><p><iframe src="https://www.youtube.com/embed/7NdYaDv2eUc?wmode=opaque" width="853" height="480" frameborder="0"></iframe></p><p>Christian Kaden's doctoral thesis and <strong>Balthasar Streiff</strong>'s and <strong>Yannick Wey</strong>'s playlist of pastoral signals (playlist 1)<iframe title="Die Drii redidi no einisch midenand" src="https://www.youtube.com/embed/k9klcwsT5bA?list=OLAK5uy_lHZPrdNbYrPgeuLCQ1EwQfZ18fW4wikAg" width="853" height="480" frameborder="0" allowfullscreen=""></iframe></p><p><strong>Balthasar Streiff</strong>'s and <strong>Yannick Wey</strong>'s second playlist of pastoral signals (playlist 2)<iframe title="Trembitamelodien aus der Ukraine, Pt. 1" src="https://www.youtube.com/embed/Yj2FcfDXAc8?list=OLAK5uy_ki9_8yb9R-YRZp7av6QebzYVEA2c3EhA0" width="853" height="480" frameborder="0" allowfullscreen=""></iframe></p></div>Discussions de la première polyphonie dans les autres groupeshttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/regardez-la-discussion-sur-la-polyphonie-aquitaine-mal-plac-e2015-09-19T09:30:09.000Z2015-09-19T09:30:09.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><p><strong>Outre-Rhin</strong></p><p><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/notredameschoolandarsantiqua/forum/topics/two-newly-discovered-tenth-century-organa-giovanni-varelli" target="_blank">Giovanni Varelli: Two Newly Discovered Tenth-Century Organa</a></p><p><strong>Normandie</strong></p><p><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/les-neumes/forum/topics/new-organum-c11th-from-the-mont-saint-michel-or-probatio-pennae" target="_blank">New Organum (c11th) from the Mont-Saint-Michel or probatio pennae?</a></p><p><strong>Val de Loire</strong></p><p><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/les-neumes/forum/topics/a-strange-notation-in-val-de-loire-une-etrange-notation" target="_blank">BAV, Reg. lat. 1308-1309 (XI s.)</a></p><p><strong>Aquitaine</strong></p><p><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/notredameschoolandarsantiqua/forum/topics/bibliotheque-nationale-de-france-departement-des-manuscrits-latin" target="_blank">BNF Latin 1120 (about 1100)</a></p><p><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/notredameschoolandarsantiqua/forum/topics/polyphonies-saint-martial-bnf-latin-1139-en-ligne" target="_blank">Polyphonies Saint-Martial (BNF Latin 1139 en ligne)</a></p><p><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/notredameschoolandarsantiqua/forum/topics/polyphonies-saint-martial-bnf-latin-3549-couleur-en-ligne" target="_blank">Polyphonies Saint-Martial (BNF Latin 3549 en ligne)</a></p><p><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/notredameschoolandarsantiqua/forum/topics/polyphonies-saint-martial-bnf-latin-3719-en-ligne-couleur" target="_blank">Polyphonies Saint-Martial (BNF Latin 3719 en ligne)</a></p><p><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/notredameschoolandarsantiqua/forum/topics/polyphony-of-st-martial-london-bl-add-ms-36881-on-line" target="_blank">Polyphonies Saint-Martial (LBL, Add 36881 en ligne)</a></p><p><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/notredameschoolandarsantiqua/forum/topics/decouverte-d-une-polyphonie-aquitaine-inedite-du-xiieme-siecle" target="_blank">Découverte d'une polyphonie aquitaine inédite du XIIème siècle</a></p><p><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/notredameschoolandarsantiqua/forum/topics/versaria-polyphoniques-aquitains" target="_blank">Versaria polyphoniques aquitains du XIIe siècle</a></p><p><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/notredameschoolandarsantiqua/forum/topics/bibliotheque-nationale-de-france-lat-11411" target="_blank">BNF Latin 11411</a></p><p><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/notredameschoolandarsantiqua/forum/topics/latin-5132-cedit-frigus-hiemale-a-2-voix-en-ligne" target="_blank">Latin 5132 Cedit frigus hiemale (à 2 voix) "en-ligne" (XIII s.)</a></p></div>Eduardo Henrik Aubert: Une discussion des interprétations récentes des neumes aquitainshttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/eduardo-henrik-aubert-une-discussion-des-interpretations-r-centes2015-07-27T05:54:16.000Z2015-07-27T05:54:16.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><p><strong>Tître</strong></p>
<p>La sémiologie aquitaine classique: problèmes et approches</p>
<p><strong>Liens</strong></p>
<p><a href="https://www.academia.edu/14419250/">https://www.academia.edu/14419250/</a></p>
<p></p>
<p>Il y a beaucoup des constructions comment interpréter les neumes aquitains. E. H. Aubert offre une discussion générale et critique.</p>
<p></p>
<p>Peut-être une bonne sujet pour une échange ici.</p></div>Graffito inscription protoslave à l'Abbaye Saint-Gilleshttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/graffito-inscription-protoslave-l-abbaye-saint-gilles2015-06-30T08:04:42.000Z2015-06-30T08:04:42.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><p>Regardez cette nouvelle recherche sur les graffitis à Saint Gilles :</p><p><strong>Tître</strong></p><p>Old Russian Graffito Inscription in the Abbey of Saint-Gilles, South of France</p><p><strong>Auteurs</strong></p><p>Anne-Sophie Brun, Andreas Hartmann-Virnich, Estelle Ingrand-Varenne, Savva M. Mikheev</p><p><strong>Revue</strong></p><p>Slovêne – International Journal of Slavic Studies, 3 (2014), 110-129</p><p><strong>Liens</strong></p><p><a href="https://www.academia.edu/9927956/" target="_blank">https://www.academia.edu/9927956/</a></p><p><strong>Abstract</strong></p><p>The abbey of Saint-Gilles-du-Gard near Arles in the south of France was one of the most prominent pilgrimage sites in medieval Europe. Recent archaeological investigation has shown that construction of the abbey church, one of the most significant Romanesque pilgrimage churches in southern France, began ca. 1170/1180. The lower church (crypt) with the tomb of St. Giles (Lat. <em>Aegidius</em>, Fr. <em>Gilles</em>) and some of the walls of the upper church belong to that period. A well-preserved Cyrillic graffito was discovered on a pier of the upper church, close to the spot where the tomb of St. Giles is located in the crypt below. The text contains a prayer with a common formula: ГИ ПОМЪЗИ | РАБОУ СВЪ|ЕМОУ СЬМКЪ|ВИ НИНОСЛА|ВИЧЮ (Ru. ‘Господи, помоги рабу своему Семку Нинославичу’) ‘Lord, help your servant Semko, son of Ninoslav.’ Palaeographic and linguistic analysis shows that the graffito is of Russian origin. It was probably made at some time between 1180 and 1250 by a pilgrim travelling from Russia to Santiago de Compostela, and it is the most geographically remote Old Russian graffito inscription discovered so far in western Europe.</p></div>Spécial Noël : Les organa de l'école de Fleury !https://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/no-lle-sp-ciale-les-organa-de-l-cole-de-fleury2014-12-16T14:51:30.000Z2014-12-16T14:51:30.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><p>Rome, Biblioteca apostolica vaticana</p><p><strong><a href="http://bibliotheca-laureshamensis-digital.de/bav/bav_reg_lat_586/" target="_blank">Reg. lat. 586</a></strong></p><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271843236?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271843236?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271843236?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a>Organa sur <a href="http://bibliotheca-laureshamensis-digital.de/bav/bav_reg_lat_586/0178" target="_blank">folio 87 verso</a></p><p style="text-align:left;">XI • Lectionnaire hagiographique de l'Abbaye Saint-Benoît-sur-Loire avec quelques chants notés : <a href="http://bibliotheca-laureshamensis-digital.de/bav/bav_reg_lat_586/0024" target="_blank">10v</a> Gaudete christo subdux (notation aquitaine) ; <a href="http://bibliotheca-laureshamensis-digital.de/bav/bav_reg_lat_586/0135" target="_blank">66r</a> Responsoria Sancti Nicolai (notation de l'Île-de-France) ; <a href="http://bibliotheca-laureshamensis-digital.de/bav/bav_reg_lat_586/0144" target="_blank">70v</a> R. O Nicolae decus (notation aquitaine) ; <a href="http://bibliotheca-laureshamensis-digital.de/bav/bav_reg_lat_586/0145/" target="_blank">71r</a> Corde te pie parilis sub vocis carmine... (notation alphabétique) ; <a href="http://bibliotheca-laureshamensis-digital.de/bav/bav_reg_lat_586/0167/image?sid=1f948bc25d39cbf34c585bf251ebcfd5#current_page" target="_blank">82r</a> Aurea personet lira clara modulamina... (notation neumatique française) ; <a href="http://bibliotheca-laureshamensis-digital.de/bav/bav_reg_lat_586/0178/" target="_blank">87v</a> R. Viderunt omnes..., R. Omnes de saba venient..., R. Gloriosus Deus in sanctis (notation neumatique française sur ligne tracées à la pointe sèche avec lettres significatives) ▪ <a href="http://www-app.uni-regensburg.de/Fakultaeten/PKGG/Musikwissenschaft/Cantus/Bannister/pdf/descrizione.pdf#page=59" target="_blank">Monumenti vaticani di paleografia musicale latina N° 177</a>, <a href="http://www-app.uni-regensburg.de/Fakultaeten/PKGG/Musikwissenschaft/Cantus/Bannister/pdf/descrizione.pdf#page=79" target="_blank">N° 228</a>, <a href="http://www-app.uni-regensburg.de/Fakultaeten/PKGG/Musikwissenschaft/Cantus/Bannister/pdf/descrizione.pdf#page=80" target="_blank">N° 229</a>, <a href="http://www-app.uni-regensburg.de/Fakultaeten/PKGG/Musikwissenschaft/Cantus/Bannister/pdf/descrizione.pdf#page=112" target="_blank">N° 304</a> et <a href="http://www-app.uni-regensburg.de/Fakultaeten/PKGG/Musikwissenschaft/Cantus/Bannister/pdf/descrizione.pdf#page=160" target="_blank">N° 534</a></p></div>(On-line) Trier Hs. 187 (Missel noté de l'abbaye de Fleury - XIIe S.)https://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/on-line-trier-hs-187-missel-note-de-l-abbaye-de-fleury-xii2014-08-05T21:17:19.000Z2014-08-05T21:17:19.000ZDominique Gattéhttps://gregorian-chant.ning.com/members/GATTE<div><p> </p><p>Trier,</p><p>Priesterseminar, Bibliothek (D-TRp)</p><p><a href="http://stmatthias.uni-trier.de/index.php?id=4&zimk_stmatthias%5Baction%5D=showDetails&zimk_stmatthias%5Buid%5D=468&zimk_stmatthias%5Btabelle%5D=kodizes" target="_blank">Hs 187</a><br /> XII ▪ Missel, sacramentaire noté de l'abbaye de Fleury, notation française à petits carrés liés sans lignes ▪ GR II : FLE 2 - Michel Huglo, <a href="http://www.persee.fr/doc/scrip_0036-9772_1966_num_20_2_3276" target="_blank">Un missel noté de Fleury</a>, Scriptorium, 1966, volume 20 n°2, pp. 275-276</p><p><a href="http://dfg-viewer.de/show/?set%5Bmets%5D=http%3A%2F%2Fzimks68.uni-trier.de%2Fstmatthias%2FS0187%2FS0187-digitalisat.xml" target="_blank"><img class="align-full" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271848938?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271848938?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a></p></div>Les lectionnaires de l'Abbaye royale de Saint Denis en lignehttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/les-lectionnaires-de-l-abbaye-royale-de-saint-denis-en-ligne2014-05-26T07:10:18.000Z2014-05-26T07:10:18.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><p>Michel Huglo avait écrit sur l'usance que les leçons dans l'abbatiale sont bilingue en grec et en latin:</p><p><strong>F-Pn</strong></p><p style="text-align:left;"><strong><a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84267887" target="_blank">Lat. 250</a></strong></p><p style="text-align:center;"><a target="_blank" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84267887/f36.image"><img width="750" class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271828369?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271828369?profile=RESIZE_1024x1024" /></a>fol. 13v</p><p style="text-align:left;">IX • Nouveau Testament. Tours.- 13vb-14a add. neum. IXe ou Xe s.</p><p style="text-align:left;"><a href="http://www.univ-nancy2.fr/MOYENAGE/UREEF/MUSICOLOGIE/MANNO/" target="_blank">Notice MANNO</a></p><p style="text-align:left;"></p><p><strong><a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b550014262" target="_blank">Lat. 9387</a></strong></p><p style="text-align:center;"><a target="_blank" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b550014262/f328.item"><img width="750" class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271829553?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271829553?profile=RESIZE_1024x1024" /></a>Leçon grecque translitérée de l'Évangile selon St Jean (fol. <a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b550014262/f328.item" target="_blank">161v</a>)</p><p style="text-align:left;">IX • Lectionnaire pourpre de l'Abbaye de Saint-Denis, le plus ancien témoin des leçons bilingues à l'Abbaye bien que les leçons grecques étaient ajoutées par une main plus tarde (pendant le XIV siècle?), regardez ff. <a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b550014262/f39.item" target="_blank">17r</a>, <a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b550014262/f326.item" target="_blank">160v</a>–<a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b550014262/f326.item" target="_blank">161v</a> et <a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b550014262/f419.item" target="_blank">207r</a>.</p><p style="text-align:left;"></p><p><strong><span style="font-family:arial, helvetica, sans-serif;"><a href="http://manuscrit.ville-laon.fr/_app/mosaique.php?id=292&cote=Ms118&vue=292" target="_blank">Laon 118</a></span></strong></p><p style="text-align:left;"><strong><span style="font-family:arial, helvetica, sans-serif;"><a target="_blank" href="http://manuscrit.ville-laon.fr/_app/visualisation.php?cote=Ms118&vue=292"><img width="750" class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271831949?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271831949?profile=RESIZE_1024x1024" /></a></span></strong><span style="font-family:arial, helvetica, sans-serif;">IX • Graduel-Sacramentaire-Lectionaire. Fragment à la fin du sacramentaire invernale avec le <em>Doxa</em> translitéré avec une traduction interlinéaire (f. <a href="http://manuscrit.ville-laon.fr/_app/visualisation.php?cote=Ms118&vue=292" target="_blank">145v</a>).</span></p><p style="text-align:left;"></p><p><strong><a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8496551f" target="_blank">Grec 375</a></strong></p><p style="text-align:center;"><a target="_blank" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8496551f"><img width="750" class="align-full" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271832930?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271832930?profile=RESIZE_1024x1024" /></a>Χρ[ιστός] ἀνέστη: Κύριε, δόξα σει, κύριε. <strong>λέγει</strong> τροπ ἧχ γ' Σίμερον ὀρία τῷ κοσμῷ […] <strong>Β</strong> καὶ αντὶ τὸν τρισάγιον: <strong>Ὄ</strong>σοι εἰς χριστὸν ἐβαπτίσθητε (fol. 3v)</p><p>1022 • Missel-Lectionnaire grec de l'Abbaye Saint Denis près de Paris écrit par Hiéromonachos Hélie (avec additions pour la fête patronale du XII siècle). Sur fol. 3r commence la liturgie divine pour la fête de la résurrection, on chante l'antitrisagion avec l'hymn baptésimale (fol. 3v) et le koinonikon est ceux de la résurrection (σῶμα χριστοῦ). La fonction correspond à un missel avec une lectionnaire. La composition est un pentecostaire (ff. 1-152v), fête de Saint Denis Aréopagite (ff. 153r-154r), Liber generationis (ff. 154v-155v), 11 leçons des stichera heothina (ff. 155v-162r), Ménaion (162r-193r), épître pour Saint Denis Aréopagite (f. 194v).</p><p style="text-align:left;"></p><p><strong><a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90810173" target="_blank">Lat. 846</a></strong></p><p style="text-align:left;"></p><p><a target="_blank" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90810173/f44.item"><img width="750" class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271835980?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271835980?profile=RESIZE_1024x1024" /></a>XIII • Missel de Saint-Denis. Lectionnaire latin avec la <em>missa greca</em> patronale, ici la leçon des actes des apôtres comme l'épître (ff. 38r-40v).</p></div>Regardez la discussion d'un projet sur la naissance du chant grégorien par Jean-François Goudesennehttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/regardez-la-discussion-d-un-projet-sur-la-naissance-du-chant-gr2014-05-13T09:18:44.000Z2014-05-13T09:18:44.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><p>Dans son dessin avec le tître « Gregorius fabricator cantus ? » l'auteur a discuté le rôle de Cluny et des chantres aquitaines depuis la période ottonienne :</p><p><a href="http://gregorian-chant.ning.com/profiles/blogs/les-origines-du-chant-gr-gorien-les-travaux-de-jean-fran-ois">http://gregorian-chant.ning.com/profiles/blogs/les-origines-du-chant-gr-gorien-les-travaux-de-jean-fran-ois</a></p><p> </p><p>Sentiez invités à contribuer à la discussion.</p><p> </p></div>Clunypediahttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/clunypedia2014-04-18T23:56:11.000Z2014-04-18T23:56:11.000ZDominique Gattéhttps://gregorian-chant.ning.com/members/GATTE<div><p class="text-center"><span class="lead">clunypedia, c'est…</span></p><div class="about_block"><div class="imgfloatleft"> </div><div class="textblock"><p class="lead">La porte d'accès sur le réseau des sites clunisiens</p><p>L'histoire de l'abbaye de Cluny se confond avec celle de l'Europe. Le réseau des sites que le grand monastère bourguignon a fondés, réformés, administrés et influencés, témoigne d'une histoire européenne multiséculaire et représente un héritage culturel épars. Cette encyclopédie numérique a pour objet de rassembler toutes les connaissances relatives à ce gigantesque patrimoine pour les mettre à disposition du plus grand nombre. Il s'agit de faire connaître et de mieux comprendre le rôle joué par Cluny et les sites clunisiens dans notre histoire. Il s'agit d'aider à la préservation et à la promotion du patrimoine clunisien matériel et immatériel qui en témoigne. Il s'agit de faire de Clunypedia un media intelligent pour renforcer une certaine identité culturelle européenne.</p><p><a href="http://www.clunypedia.com/">http://www.clunypedia.com/</a></p></div></div></div>Abbé Guillaume de Volpiano, ses innovations et ses fondations en France (la branche normande)https://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/abb-guillaume-de-volpiano-ses-innovations-et-ses-fondations-le2014-03-27T11:23:43.000Z2014-03-27T11:23:43.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><p><span style="font-family:'arial black', 'avant garde';">Table des matières</span></p><p><strong>Abbayes réconstruites ou fondées</strong></p><ul><li><a href="#saint-germain">Réconstruction de l'Abbaye Saint-Germain-des-Prés (1025-1030)</a></li><li><a href="#fecamp">Fondation de l'Abbaye de Fécamp (1001-1028) construite en 990</a></li><li><a href="#saint-michel">Réconstruction du Mont Saint Michel (1023-1084)</a></li><li><a href="#jumieges">Réforme de l'Abbaye de Jumièges (1015-1017)</a></li><li><a href="#bernay">Fondation de l'Abbaye Notre-Dame de Bernay (1010, 1025-1031)</a></li></ul><p><strong>Références</strong></p><ul><li><a href="#sites">Architecture Sites</a></li><li><a href="#manuscrits">Les manuscrits de l'Abbaye Saint Bénigne de Dijon</a></li><li><a href="#biblio">Bibliographie</a></li></ul><p> </p><p><span style="font-family:'arial black', 'avant garde';"><strong>Les fondations normandes</strong></span></p><p>Entre 856 et 858 Vikings danois avaient détruit l'Abbaye Saint-Germain-des-Prés et pilleurs normands attaquaient Saint-Germain et Saint-Denis. Entre les ducs normands Rollon et Richard II et son épouse Judith (911-1026) commençaient les activités des nombreuses fondations monastiques. Les abbayes Mont Saint-Michel étaient fondues en 966 et Abbaye de Fécamp en 1001. Richard II avait demandé Guillaume, Abbé de l'Abbaye Saint-Bénigne à Dijon, après la fondation de Fécamp de continuer les projets à Jumièges et Mont Saint-Michel. Plus tard il était remplacé par Jean de Ravenne à Fécamp pour continuer la fondation à Bernay, un projet de son épouse défunte. La réconstruction de l'Abbaye Saint-Germain-des-Prés à Paris commençait sous l'abbé Morard depuis 990. En 1025 Guillaume était appelé par le roi Robert le Pieux pour réformer le monastère et pour continuer sa réconstruction. Dans sa vie Guillaume avait réalisé plus que 40 fondations et réconstructions des abbayes détruites et organisé les priorés pour continuer son travail à une nouvelle monastère. Abbaye de Fécamp servait comme un centre des nouvelles fondations normandes.</p><p> </p><p id="saint-germain" style="text-align:left;"><span style="font-family:'arial black', 'avant garde';"><strong>Réconstruction de l'Abbaye Saint-Germain-des-Prés (1025-1030)</strong></span></p><p style="text-align:center;"><strong><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Abbaye_de_Saint-Germain-des-Pr%C3%A9s" target="_blank"><img class="align-center" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Plan.abbaye.Saint.Germain.des.Pres.png" alt="Plan.abbaye.Saint.Germain.des.Pres.png" /></a></strong>Le plan de l'Abbaye entre le XI et XVI siècle par <span class="description en" lang="en" xml:lang="en">Eugène Viollet-le-Duc <span class="description en" lang="en" xml:lang="en">(1856)</span></span></p><p style="text-align:center;"><span class="description en" lang="en" xml:lang="en"><em><span class="description en" lang="en" xml:lang="en"><em><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Abbaye_de_Saint-Germain-des-Pr%C3%A9s" target="_blank"><img class="align-center" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ae/Abbay_and_Foire_Saint-Germain_-_detail_1550_Truschet_and_Hoyau_map_of_Paris.jpg" alt="Abbay_and_Foire_Saint-Germain_-_detail_1550_Truschet_and_Hoyau_map_of_Paris.jpg" /></a> </em></span></em> <span class="description en" lang="en" xml:lang="en">Foire et l'Abbaye Saint-Germain-des-Prés (1550)</span></span></p><p style="text-align:center;"><span class="description en" lang="en" xml:lang="en"><span class="description en" lang="en" xml:lang="en"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Turgot_map_of_Paris,_Kyoto_University_Library" target="_blank"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271823066?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271823066?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a></span></span>Plan de Paris environ 1739 (Turgot)</p><p style="text-align:center;"><strong><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Abbaye_de_Saint-Germain-des-Pr%C3%A9s" target="_blank"><img class="align-center" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6f/P1020883_Paris_VI_Place_Saint-Germain-des-pr%C3%A8s_Eglise_rwk.JPG" alt="P1020883_Paris_VI_Place_Saint-Germain-des-pr%C3%A8s_Eglise_rwk.JPG" /></a></strong>L'abbatiale dans le quartier Saint-Germain-des-Prés</p><p style="text-align:center;"><strong><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Abbaye_de_Saint-Germain-des-Pr%C3%A9s" target="_blank"><img class="align-center" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0f/Parigi%2C_Saint-Germain-des_-Pr%C3%A9s.jpg" alt="Parigi%2C_Saint-Germain-des_-Pr%C3%A9s.jpg" /></a></strong></p><p style="text-align:center;"> </p><p id="fecamp"><strong><span style="font-family:'arial black', 'avant garde';">Fondation de l'Abbaye de Fécamp (1001-1028) construite en 990</span></strong></p><p style="text-align:center;"><a href="https://journals.openedition.org/tabularia/docannexe/image/1791/img-6.jpg" target="_blank"><img class="align-center" src="https://journals.openedition.org/tabularia/docannexe/image/1791/img-6.jpg?profile=RESIZE_710x" alt="img-6.jpg?profile=RESIZE_710x" width="670" /></a>L'église entre 990 et 1219 réconstruite par <a href="https://journals.openedition.org/tabularia/1791#illustrations" target="_blank">Katrin Brockhaus</a></p><p style="text-align:center;"><strong><span style="font-family:'arial black', 'avant garde';"><a href="http://boutmenteux.net/forums/" target="_blank"><img class="align-center" src="http://boutmenteux.net/forums/upg/1145610364/med_gallery_51_2_43620.jpg" alt="med_gallery_51_2_43620.jpg" /></a></span></strong>Réconstruction de l'abbaye médiévale (XII siècle) avec les environs du XVIII siècle</p><p style="text-align:center;"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Abbaye_de_la_Trinit%C3%A9_de_F%C3%A9camp" target="_blank"><img class="align-center" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7d/Gallery_2_20_88882.jpg" alt="Gallery_2_20_88882.jpg" /></a></p><p style="text-align:center;">Plan de l'Abbaye (XIII siècle et 1687)</p><p style="text-align:center;"><a href="http://www.vieux-fecamp.org/Sainte-Trinite.html" target="_blank"><img class="align-full" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/92/Abbaye_de_la_Trinit%C3%A9_de_F%C3%A9camp_dans_Monasticon_Gallicanum.jpg" alt="Abbaye_de_la_Trinit%C3%A9_de_F%C3%A9camp_dans_Monasticon_Gallicanum.jpg" /></a></p><p style="text-align:center;"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/F%C3%A9camp" target="_blank"><img class="align-center" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ec/Jules_noel_le_port_de_f%C3%A9camp.jpg" alt="Jules_noel_le_port_de_f%C3%A9camp.jpg" /></a>Peinture de Fécamp par Jules Noël (1877)</p><p style="text-align:center;"><a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/25/Vue_F%C3%A9camp.JPG" target="_blank"><img class="align-center" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/25/Vue_F%C3%A9camp.JPG" alt="Vue_F%C3%A9camp.JPG" /></a>Aujourd'hui</p><p style="text-align:center;"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Abbaye_de_la_Trinit%C3%A9_de_F%C3%A9camp" target="_blank"><img class="align-center" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/F%C3%A9camp%2C_%C3%89glise_Sainte-Trinit%C3%A9_%287%29.jpg/640px-F%C3%A9camp%2C_%C3%89glise_Sainte-Trinit%C3%A9_%287%29.jpg" alt="640px-F%C3%A9camp%2C_%C3%89glise_Sainte-Trinit%C3%A9_%287%29.jpg" /></a>L'abbatiale</p><p style="text-align:center;"><a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4e/F%C3%A9camp%2C_%C3%89glise_Sainte-Trinit%C3%A9_(1).jpg" target="_blank"><img class="align-center" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4e/F%C3%A9camp%2C_%C3%89glise_Sainte-Trinit%C3%A9_(1).jpg" alt="F%C3%A9camp%2C_%C3%89glise_Sainte-Trinit%C3%A9_(1).jpg" /></a></p><p style="text-align:center;"> </p><p id="saint-michel" style="text-align:left;"><strong><span style="font-family:'arial black', 'avant garde';">Réconstruction du Mont Saint Michel (1023-1084)</span><br /> </strong></p><p style="text-align:center;"><strong><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_Duc_de_Berry_scan_2004" target="_blank"><img class="align-center" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7e/Folio_195r_-_The_Mass_of_Saint_Michael.jpg" alt="Folio_195r_-_The_Mass_of_Saint_Michael.jpg" /></a></strong>Combat entre l'Archange Saint-Michel et le dragon au dessus du Mont Saint-Michel, 1410/1416<br /> (Très riches heures du Duc du Berry, Chantilly, Musée Condé, Ms. 65, fol. 195r)</p><p style="text-align:center;"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Mont_Saint-Michel" target="_blank"><img class="align-center" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8b/Mt_ST_michel_10.JPG" alt="Mt_ST_michel_10.JPG" /></a>Plan de Mont Saint-Michel</p><p style="text-align:center;"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Mont_Saint-Michel" target="_blank"><img class="align-center" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9c/Plan.mont.Saint.Michel.png" alt="Plan.mont.Saint.Michel.png" /></a>Section transversale</p><p style="text-align:center;"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Mont_Saint-Michel" target="_blank"><img class="align-center" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b8/MtStMichel-CoupeTransversale-1875.gif" alt="MtStMichel-CoupeTransversale-1875.gif" /></a></p><p style="text-align:center;"><strong><a href="http://www.romanes.com/Mont-Saint-Michel/" target="_blank"><img class="align-center" src="http://romanes2.free.fr//FR-Mont_Saint_Michel-Saint_Michel-3837-0016.jpg" alt="FR-Mont_Saint_Michel-Saint_Michel-3837-0016.jpg" /></a></strong>L'abbatiale</p><p style="text-align:center;"><a href="http://www.romanes.com/Mont-Saint-Michel/" target="_blank"><img class="align-center" src="http://romanes2.free.fr//FR-Mont_Saint_Michel-Saint_Michel-3841-0007_pt.jpg" alt="FR-Mont_Saint_Michel-Saint_Michel-3841-0007_pt.jpg" /></a>Le cloître</p><p style="text-align:center;"><a href="http://www.romanes.com/Mont-Saint-Michel/" target="_blank"><img class="align-center" src="http://romanes2.free.fr//FR-Mont_Saint_Michel-Saint_Michel-3837-0008_pt.jpg" alt="FR-Mont_Saint_Michel-Saint_Michel-3837-0008_pt.jpg" /></a></p><p style="text-align:center;"> </p><p id="jumieges" style="text-align:left;"><strong><span style="font-family:'arial black', 'avant garde';">Réforme de l'Abbaye de Jumièges (1015-1017)</span><br /> </strong></p><p style="text-align:center;"><strong><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Abbaye_de_Jumi%C3%A8ges" target="_blank"><img class="align-full" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/Abbaye_de_Jumi%C3%A8ges_2008_PD_12.JPG" alt="Abbaye_de_Jumi%C3%A8ges_2008_PD_12.JPG" /></a></strong>Plan de l'abbaye</p><p style="text-align:center;"><strong><a href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f0/Abbaye_de_Jumi%C3%A8ges.jpg" target="_blank"><img class="align-full" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f0/Abbaye_de_Jumi%C3%A8ges.jpg" alt="Abbaye_de_Jumi%C3%A8ges.jpg" /></a></strong>Ruine de l'abbatiale</p><p style="text-align:center;"><a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9a/Abbaye_Jumi%C3%A8ges.jpg" target="_blank"><img class="align-center" src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9a/Abbaye_Jumi%C3%A8ges.jpg" alt="Abbaye_Jumi%C3%A8ges.jpg" /></a></p><p style="text-align:center;"> </p><p id="bernay" style="text-align:left;"><span style="font-family:'arial black', 'avant garde';"><strong>Fondation Abbaye Notre-Dame de Bernay (1010, 1025-1031)</strong></span></p><p style="text-align:center;"><strong><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Abbatiale_Notre-Dame_de_Bernay" target="_blank"><img class="align-center" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3f/Abbatiale_Notre-Dame_de_Bernay_%28Eure%29%2C_la_nef.jpg" alt="Abbatiale_Notre-Dame_de_Bernay_%28Eure%29%2C_la_nef.jpg" /></a></strong>Nef principale</p><p style="text-align:center;"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Abbatiale_Notre-Dame_de_Bernay" target="_blank"><img class="align-full" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/df/Seitenwand_Bernay.JPG" alt="Seitenwand_Bernay.JPG" /></a>Croisée</p><p style="text-align:center;"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Abbatiale_Notre-Dame_de_Bernay" target="_blank"><img class="align-center" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a5/Abbatiale_Notre-Dame_de_Bernay_%28Eure%29%2C_crois%C3%A9e_du_transept.jpg" alt="Abbatiale_Notre-Dame_de_Bernay_%28Eure%29%2C_crois%C3%A9e_du_transept.jpg" /></a></p><p><strong> </strong></p><p id="sites"><strong><span style="font-family:'arial black', 'avant garde';">Architecture Sites</span><br /> </strong></p><ul><li><a href="http://structurae.info/persons/data/index.cfm?id=d002713" target="_blank">Guillaume de Volpiano (962-1031)</a></li><li><a href="http://structurae.info/structures/data/index.cfm?id=s0004267" target="_blank">Cathédrale Saint-Bénigne de Dijon (1393)</a></li><li><a href="http://structurae.info/structures/data/index.cfm?id=s0003208" target="_blank">Église Saint-Germain-des-Prés</a></li><li><a href="http://structurae.info/structures/data/index.cfm?id=s0015127" target="_blank">Abbaye de Fécamp</a>, <a href="http://www.patrimoine-histoire.fr/P_Normandie/Fecamp/Fecamp-La-Trinite.htm" target="_blank">Fécamp, abbatiale de la Trinité</a> (Patrimoine-Histoire)</li><li><a href="http://www.romanes.com/Jumiege/" target="_blank">Abbaye de Jumièges</a> (Romanes), (<a href="http://architecture.relig.free.fr/jumieges.htm" target="_blank">Architecture réligieuse en Occident</a>)</li><li><a href="http://structurae.info/structures/data/index.cfm?id=s0009460" target="_blank">Abbaye du Mont-Saint-Michel (X siècle)</a>, <a href="http://www.romanes.com/Mont-Saint-Michel/" target="_blank">Mont Saint Michel</a> (Romanes)</li><li><a href="http://structurae.info/structures/data/index.cfm?id=s0030316" target="_blank">Ancienne abbatiale Notre-Dame de Bernay</a>, <a href="http://ita.archinform.net/projekte/14988.htm" target="_blank">Benedictine Abbey Church of Notre-Dame</a> (Archinform)</li><li><a href="https://salesianisb.net/abbazia/" target="_blank">Abbazia San Benigno di Fruttuaria</a></li></ul><p> </p><p id="manuscrits"><span style="font-family:'arial black', 'avant garde';"><strong>Les manuscrits de l'Abbaye Saint Bénigne de Dijon</strong></span></p><ul><li><a href="https://manuscrits.biu-montpellier.fr/vignettem.php?ETG=OR&TYPE%5B%5D=NA&ETT=OR&ETM=OR&BASE=manuf" target="_blank">Réproductions des manuscrits de l'Abbaye Saint Bénigne de Dijon</a>. Montpellier: Bibliothèque interuniversitaire de Médecin.</li><li><em>Codex H. 159 de la Bibliothèque de l’École de médecine de Montpellier: Antiphonarium tonale missarum, XIe siècle</em>, MP <strong><a href="http://www.archive.org/details/palographiemus1901gaja" target="_blank">7</a>-<a href="https://archive.org/details/palographiemus0105gaja" target="_blank">8</a></strong>. Solesmes: Abbaye Saint-Pierre de Solesmes 1901-1905.</li><li><a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Antiphonary_of_St._Benigne" target="_blank">Tonary of Saint-Bénigne of Dijon</a> (en.wikipedia.org)</li><li>Rodulfus Glaber: <a href="http://www.geschichtsquellen.de/werk/4209" target="_blank">Vita Sancti Guillelmi Abbatis Divionensis</a> (Geschichtsquellen des deutschen Mittelalters, BAdW)</li><li><a href="http://www.encyclopedie-universelle.net/abbaye4%20-%20Capetiens2-Normandie.html" target="_blank">La Normandie ducale de Rollon à Richard II (911-1026)</a></li></ul><p> </p><p id="biblio"><span style="font-family:'arial black', 'avant garde';"><strong>Bibliographie</strong></span></p><div class="csl-bib-body" style="line-height:1.35;padding-left:2em;text-indent:-2em;">Bouet, P., Otranto, G. & Vauchez, A. eds., 2007. <em>Culto e santuari di san Michele nell’Europa medievale – Culte et sanctuaires de Saint Michel dans l’Europe médiévale</em>, Bari: Edipuglia. <a href="http://books.google.com/books?id=mK2UeJObpd8C" target="_blank">Google</a>.</div><div class="csl-bib-body" style="line-height:1.35;padding-left:2em;text-indent:-2em;">Bouet, P. et al. eds., 2011. <em>Rappresentazioni del monte e dell’arcangelo san Michele nella letteratura e nelle arti - Représentations du mont et de l’archange saint Michel dans la littérature et dans les arts</em>, Bari: Edipuglia.</div><div class="csl-bib-body" style="line-height:1.35;padding-left:2em;text-indent:-2em;">Brockhaus, K., 2003. « La genèse architecturale de l’église de la Trinité de Fécamp ». In <em>Guillaume de Volpiano : Fécamp et l’histoire normande (Actes du colloque tenu à Fécamp les 15 et 16 juin 2001)</em>. Caen. doi:<a href="https://doi.org/10.4000/tabularia.1791" target="_blank">10.4000/tabularia.1791</a>.</div><div class="csl-bib-body" style="line-height:1.35;padding-left:2em;text-indent:-2em;">D’Acunto, N. & Moretti, S., 2004. GUGLIELMO da Volpiano (Guglielmo di Digione), santo. <em>Treccani, l’Enciclopedia italiana</em>, 61. <a href="http://www.treccani.it/enciclopedia/guglielmo-da-volpiano-santo_(Dizionario-Biografico)/" target="_blank">treccani.it</a>.</div><div class="csl-bib-body" style="line-height:1.35;padding-left:2em;text-indent:-2em;">Diard, O., 2000. <em>Les offices propres dans le sanctoral normand, étude liturgique et musicale (Xe- XVe siècles)</em>. thèse du doctorat. Paris: Université de Paris IV-Sorbonne.</div><div class="csl-bib-body" style="line-height:1.35;padding-left:2em;text-indent:-2em;">Fascio, V., 2006. Guglielmo da Volpiano primo abate dell’Europa. In A. Lucioni, ed. <em>Guglielmo da Volpiano. La persona e l’opera. Atti della giornata di studio, San Benigno Canavese 2003</em>. <a href="http://www.storiamedievale.net/pre-testi/volpiano.htm" target="_blank">storiamedievale.net</a>.</div><div class="csl-bib-body" style="line-height:1.35;padding-left:2em;text-indent:-2em;">Gazeau, V., 2002. « Guillaume de Volpiano en Normandie : état des questions ». In <em>Guillaume de Volpiano : Fécamp et l’histoire normande : Actes du colloque tenu à Fécamp les 15 et 16 juin 2001</em>. Tabularia « Études ». Caen: Centre de Recherches Archéologiques et Historiques Anciennes et Médiévales. UMR (CNRS/UCBN), pp. 35–46. doI:<a href="https://doi.org/10.4000/tabularia.1756" target="_blank">10.4000/tabularia.1756</a>.</div><div class="csl-bib-body" style="line-height:1.35;padding-left:2em;text-indent:-2em;">Gazeau, V. & Goullet, M., 2008. <em>Guillaume de Volpiano. Un Réformateur en son temps (962-1031)</em>, Caen: Publications du CRAHM. <a href="http://books.google.com/books?id=m2-OztLOpZIC" target="_blank">Google</a>.</div><div class="csl-bib-body" style="line-height:1.35;padding-left:2em;text-indent:-2em;">Grant, L., 2003. « Fécamp et l’architecture en Normandie ». In <em>Guillaume de Volpiano : Fécamp et l’histoire normande (Actes du colloque tenu à Fécamp les 15 et 16 juin 2001)</em>. Caen. doi:<a href="https://doi.org/10.4000/tabularia.1802" target="_blank">10.4000/tabularia.1802</a>.</div><div class="csl-bib-body" style="line-height:1.35;padding-left:2em;text-indent:-2em;">Le Maho, J., 2001. « La production éditoriale à Jumièges vers le milieu du Xe siècle ». In <em>Jumièges, foyer de production documentaire</em>. Caen. doI:<a href="https://doi.org/10.4000/tabularia.2019" target="_blank">10.4000/tabularia.2019</a>.</div><div class="csl-bib-body" style="line-height:1.35;padding-left:2em;text-indent:-2em;">Smith, K.A., 2009. Architectural Mimesis and Historical Memory at the Abbey of Mont-Saint-Michel. In K. A. Smith & S. Wells, eds. <em>Negotiating Community and Difference in Medieval Europe: Gender, Power, Patronage, and the Authority of Religion in Latin Christendom</em>. Studies in the History of Christian Traditions. Leiden: Brill. <a href="http://books.google.com/books?id=DsGjmShjAeEC&pg=PA65&hl=en&source=gbs_toc_r&cad=4#v=onepage&q&f=true" target="_blank">Google</a>.</div></div>La réconstruction de Cluny II et de l'Abbaye Saint Bénigne de Dijonhttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/la-r-construction-de-cluny-ii-et-de-l-abbaye-saint-b-nigne-de2014-03-18T14:28:40.000Z2014-03-18T14:28:40.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><p><strong>Table des matières</strong></p><ul><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/la-r-construction-de-cluny-ii-et-de-l-abbaye-saint-b-nigne-de#2">La réconstruction de Cluny II et de l'Abbaye Saint Bénigne de Dijon</a></li><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/la-r-construction-de-cluny-ii-et-de-l-abbaye-saint-b-nigne-de#3">Saint Bénigne de Dijon aujourd'hui</a></li><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/la-r-construction-de-cluny-ii-et-de-l-abbaye-saint-b-nigne-de#1">L'histoire de Cluny II et du monachisme bourguignon</a></li><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/la-r-construction-de-cluny-ii-et-de-l-abbaye-saint-b-nigne-de#4">Bibliographie</a></li></ul><p> </p><p style="text-align:left;"><strong>La réconstruction de Cluny II et de Saint Bénigne de Dijon</strong></p><p style="text-align:left;">Kenneth John Conant (<a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/la-r-construction-de-cluny-ii-et-de-l-abbaye-saint-b-nigne-de#Conant1965">1965</a>) avait continu la réconstruction par Alice Sunderland Wethey de l'ancienne Abbaye de Cluny depuis 910 jusq'à 1088 (I et II) et de l'Abbaye Saint Bénigne construite sous la direction de Guillaume de Volpiano (1002-env. 1035).</p><p style="text-align:left;"><strong><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271825119?profile=original"><img class="align-full" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271825119?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271825119?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a></strong><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271825840?profile=original"><img class="align-full" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271825840?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271825840?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271826658?profile=original"><img class="align-full" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271826658?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271826658?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271826843?profile=original"><img class="align-full" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271826843?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271826843?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a></p><p><strong>Saint Bénigne de Dijon aujourd'hui</strong></p><p>Saint Bénigne de Dijon: <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cath%C3%A9drale_Saint-B%C3%A9nigne_de_Dijon" target="_blank">fr.wikipedia.org</a>, images historiques (<a href="http://www.culture.gouv.fr/culture/inventai/itiinv/cathedrale/docimage/dijon/cat_dijon.html" target="_blank">ministère de la culture</a>), <a href="http://www.kathedralen.net/dijon-c/dijon-c00.html" target="_blank">kathedralen.net</a>.</p><p>Harald Brünig: <em><a href="http://www.portalsaeule.de/index.php?cat=Portale%2C%20Kapitelle%20und%20Fassaden%2FRomanik%2FFrankreich&page=Burgund%3A%20Dijon%2C%20Cluny" target="_blank">Romanik in Burgund</a></em> (2013)</p><p> </p><p><strong>L'histoire de Cluny II et le monachisme bourguignon</strong></p><p><a href="http://www.encyclopedie-universelle.net/abbaye-CLUNY-menu.html" target="_blank">Menu Cluny</a> ("Encyclopédie universelle de la langue française")</p><p><a href="http://structurae.info/structures/data/index.cfm?id=s0004267" target="_blank">Cathédrale Saint-Bénigne</a> (structurae)</p><p>Sergent, D., 15.11.2017. <a href="https://www.la-croix.com/Sciences-et-ethique/Sciences/tresor-medieval-decouvert-lAbbaye-Cluny-2017-11-15-1200892135" target="_blank">Un trésor médiéval découvert à l’Abbaye de Cluny</a>. <em>La croix.</em></p><p> </p><div class="csl-entry" style="margin-bottom:1em;"><strong>Bibliographie</strong></div><div class="csl-entry" style="margin-bottom:1em;"><div class="csl-entry" style="margin-bottom:1em;"><div class="csl-entry"><ul><li><span id="Conant1965">Conant, K.J., 1965. IV.—Cluny II and St. Bénigne at Dijon. <em>Archaeologia (Second Series)</em>, 99, pp.179–194, doi:<a href="http://dx.doi.org/10.1017/S0261340900011152" target="_blank">10.1017/S0261340900011152</a>.</span></li></ul></div></div></div></div>Le lectionnaire de Cluny (F-Pn nal 2246)https://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/le-lectionnaire-de-cluny-f-pn-nal-22462014-03-17T12:12:42.000Z2014-03-17T12:12:42.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><p><strong><a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b85710847" target="_blank">Nouv. acq. lat. 2246</a></strong></p><p><strong>Lectionarium officii ad usum Sancti Petri Cluniacensis – 1090</strong></p><p><a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b85710847" target="_blank"><img class="align-full" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271825003?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271825003?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a></p><p>Une description se trouve dans le vidéo (déjà publié par Dominique, mais ici un liens courant qui fonctionne):</p><p><strong><a href="http://mediatheque-numerique.inp.fr/index.php/conferences/tresors_du_patrimoine_ecrit/le_lectionnaire_de_cluny" target="_blank">Le lectionnaire de Cluny</a> </strong></p><p>Le Lectionnaire de Cluny (BnF, NAL 2246). Conférence (Paris, Auditorium de la Galerie Colbert, Mardi 8 février 2011), Les manuscrits de la Bibliothèque Nationale de France à la loupe, INP Institut Natiomal du Patrimoine; Conférences: Trésors du patrimoine écrit, Paris, Publié le 01/03/2011.</p></div>F-Pn Latin 9576 en lignehttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/pn-lat-9576-en-ligne2014-03-17T11:04:48.000Z2014-03-17T11:04:48.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><p><strong>Paris, Bibliothèque nationale, fonds latin</strong></p><p><strong><a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90766947/f115.item" target="_blank">Lat 9576</a></strong></p><p>ca. 1100 • Raban Maur: "Sur Ezéchiel", manuscrit de l'Abbaye Saint Martial de Limoges avec un fragment de graduel (fol. 113r-120v) dans lequel il manque encore la notation. - Découvert par <span>Dominique Gatté</span></p><p><a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90766947/f115.item" target="_blank"><img src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271824749?profile=original" class="align-full" width="746" alt="1271824749?profile=original" /></a></p><p></p><p>Un grand merci à Dominique Gatté qui m'a annoncé cette publication qui ne se trouve pas encore dans la liste du <a href="http://www.univ-nancy2.fr/MOYENAGE/UREEF/MUSICOLOGIE/CMN/index_repsign.htm" target="_blank">CMN</a> de Christian Meyer.</p><p></p><p>Regardez aussi un autre graduel, écrit après 1063 (une comparaison avec les graduels aquitains contemporains dans la <a href="http://gregorian-chant.ning.com/profiles/blogs/phd-the-gradual-of-st-yrieix-in-eleventh-century-aquitaine" target="_blank">thèse doctorale de William Manning Sherrill</a> dédié au graduel de Saint Yrieix).</p><p></p><p><b>Lat. 1132</b></p><p><b>Graduale et prosarium Sancti Martialis Lemovicensis – S. XI ex.</b></p><p>url : <u><a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9066118v" target="_blank">http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9066118v</a></u></p><p><u><a target="_blank" href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9066118v"><img width="750" class="align-full" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271824834?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271824834?profile=RESIZE_1024x1024" /></a></u></p></div>Nova cluniacensia : les feuillets de garde du manuscrit Paris BnF nal 1236 et la création de la liturgie clunisiennehttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/nova-cluniacensia-les-feuillets-de-garde-du-manuscrit-paris-bnf-n2014-03-13T19:44:09.000Z2014-03-13T19:44:09.000ZDominique Gattéhttps://gregorian-chant.ning.com/members/GATTE<div><p> </p><h1 id="docTitle" style="margin:1.35em 0px 0px;padding:0px;font-size:1.666em;font-weight:normal;line-height:1.2;font-family:Verdana, sans-serif;color:#135424;"><span class="text"><em>Nova cluniacensia </em>: les feuillets de garde du manuscrit Paris BnF nal 1236 et la création de la liturgie clunisienne</span></h1><div id="docAuthor" style="margin:2em 0px 0px;padding:0px;color:#666666;font-family:Verdana, sans-serif;font-size:12px;line-height:18px;"><strong style="font-style:inherit;">Eduardo Henrik <span class="familyName">Aubert</span></strong></div><div style="margin:2em 0px 0px;padding:0px;color:#666666;font-family:Verdana, sans-serif;font-size:12px;line-height:18px;"><h2 class="section" style="margin:0px -13em 1.5em 0px;padding:.5em 13em .5em 0px;font-size:12px;font-weight:normal;border-bottom-width:1px;border-bottom-style:solid;border-bottom-color:#e4e4e4;color:#333333;"><span class="text" style="font-size:1.25em;line-height:normal;color:#135424;">Résumés</span></h2><div class="tabMenu" style="margin:1.8em 0px 0px;padding:0px;font-size:.833em;border-left-width:1px;border-left-style:solid;border-left-color:#d7d7d7;overflow:hidden;"> </div><div id="abstract-12502-fr" class="tabContent" lang="fr" style="margin:0px;padding:1em 0px 0px 1em;clear:none;border-left-width:1px;border-left-style:solid;border-left-color:#d7d7d7;color:#333333;" xml:lang="fr"><p class="resume" style="margin-bottom:0px;padding:0px;color:#666666;font-size:1em;line-height:1.5;font-family:Georgia, serif;text-align:justify;clear:left;">Dans cet article, nous proposons un examen détaillé de trois feuillets, originaires d’un antiphonaire monastique noté et actuellement employés comme des feuillets de garde du manuscrit <em>Paris, BnF, nal</em> 1236. À partir d’une approche plurielle – codicologique, paléographique, liturgique et musicale – nous soutenons qu’ils ont été écrits à Cluny vers l’an Mil, et qu’ils sont ainsi les restes du plus ancien livre de chant connu dont l’origine puisse être située dans la célèbre abbaye. Au moyen d’une méthode comparative, où ces feuillets sont situés par rapport à tout un éventail de sources dont les rapports avec Cluny sont divers – s’étendant d’autres sources écrites à Cluny à des sources qui en sont très éloignées – nous proposons d’y lire les traces d’une histoire qui s’étend des origines mêmes de la liturgie clunisienne à sa diffusion au sein du mouvement réformateur des <span style="font-variant:small-caps;">x</span><sup style="vertical-align:top;">e</sup>-<span style="font-variant:small-caps;">xii</span><sup style="vertical-align:top;">e</sup> siècles, en passant par ce qui a été une période d’une étonnante créativité au sein même de l’abbaye.</p><p class="resume" style="margin-bottom:0px;padding:0px;color:#666666;font-size:1em;line-height:1.5;font-family:Georgia, serif;text-align:justify;clear:left;"> </p><p class="resume" style="margin-bottom:0px;padding:0px;color:#666666;font-size:1em;line-height:1.5;font-family:Georgia, serif;text-align:justify;clear:left;"> </p><p class="resume" style="margin-bottom:0px;padding:0px;color:#666666;font-size:1em;line-height:1.5;font-family:Georgia, serif;text-align:justify;clear:left;">Télécharger tout l'article : <a href="http://cem.revues.org/12502">http://cem.revues.org/12502</a></p></div></div><p> </p></div>La réconstruction des chapiteaux de l'oktôéchoshttps://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon2014-03-13T18:43:07.000Z2014-03-13T18:43:07.000ZOliver Gerlachhttps://gregorian-chant.ning.com/members/1fkkdlhqnd9oq<div><p><strong>Table des matières</strong></p><ul><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#1">Les sculptures de l'oktôéchos</a><ul><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#1.1">Le premier chapiteau (tonus I-IV)</a><ul><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#1.1.1">Tonus primus</a></li><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#1.1.2">Tonus secundus</a></li><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#1.1.3">Tonus tertius</a></li><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#1.1.4">Tonus quartus</a></li></ul></li></ul><ul><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#1.2">Le second chapiteau (tonus V-VIII)</a><ul><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#1.2.1">Tonus quintus</a></li><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#1.2.2">Tonus sextus</a></li><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#1.2.3">Tonus septimus</a></li><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#1.2.4">Tonus octavus</a></li></ul></li></ul></li><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#2">Positions réconstruites des chapiteaux dans le chœur</a></li><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#5">Abbatiale Cluny III et l'ensemble de l'abbaye (1088-1121)</a></li><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#3">L'Abbaye de Cluny aujourd'hui</a></li><li><a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#4">Bibliographie</a></li></ul><p> </p><p><strong>Les sculptures de l'oktôéchos</strong></p><p>Comme dans les tonaires (<a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432314k/f217.image" target="_blank">F-Pn lat. 1118</a>, <a href="http://www.bl.uk/catalogues/illuminatedmanuscripts/record.asp?MSID=8608&CollID=8&NStart=4951" target="_blank">GB-Lbl Harley 4951</a>) le chœur de l'abbatiale (Cluny III, <a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#Conant1932">réconstruction de l'apside</a>) avait les sculptures des musiciens et des jongleurs pour les huit tons ecclésiastiques dans ses chapiteaux (<a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#Conant1930">Conant 1930</a>; <a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#Chailley1985">Chailley 1985</a>; <a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#Biay2011">Biay 2011</a>, ii:pl. 67-71):</p><ul><li><strong>Le premier chapiteau (tonus I-IV)</strong><ul><li><strong><em>Tonus primus</em></strong></li><li style="list-style:none;display:inline;"><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271824747?profile=original"><img src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271824747?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271824747?profile=RESIZE_1024x1024" width="634" /></a></p><p style="text-align:center;"><a href="http://romanes4.free.fr//FR-Cluny-Abbaye-2776-0003.jpg" target="_blank"><img src="http://romanes4.free.fr//FR-Cluny-Abbaye-2776-0003.jpg" alt="FR-Cluny-Abbaye-2776-0003.jpg" /></a></p><p style="text-align:center;"><strong>Tonus I: Hic tonus orditur modulamina musica primus.</strong></p><p style="text-align:center;">1° ton : Ce ton, le premier, ordonne les modulations [= les harmonies, les espèces des octaves] dans la musique.</p><p style="text-align:center;"><a href="http://www.bl.uk/catalogues/illuminatedmanuscripts/ILLUMINBig.ASP?size=big&IllID=22907" target="_blank"><img class="align-center" src="http://molcat1.bl.uk/IllImages/Kslides%5Cmid/K025/K025459.jpg" alt="K025459.jpg" /></a>Tonaire du graduel de la Cathédrale St Étienne de Toulouse (fin du XI siècle)<br /> GB-Lbl Harley 4951, f. 297v</p><p> </p></li><li><strong><em>Tonus secundus</em></strong></li><li style="list-style:none;"><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271826682?profile=original"><img src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271826682?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271826682?profile=RESIZE_1024x1024" width="631" /></a></p><p style="text-align:center;"><a href="http://romanes4.free.fr//FR-Cluny-Abbaye-2643-0035.jpg" target="_blank"><img class="align-center" src="http://romanes4.free.fr//FR-Cluny-Abbaye-2643-0035.jpg" alt="FR-Cluny-Abbaye-2643-0035.jpg" /></a><strong>Tonus II: Subsequitur ptongus numero vel lege secundus.</strong></p><p style="text-align:center;">2° ton : Il φθόγγος est conforme au second selon l'ordre ou selon la loi.</p><p style="text-align:center;"><a href="http://www.bl.uk/catalogues/illuminatedmanuscripts/ILLUMINBig.ASP?size=big&IllID=22910" target="_blank"><img class="align-center" src="http://molcat1.bl.uk/IllImages/Kslides%5Cmid/K025/K025461.jpg" alt="K025461.jpg" /></a>GB-Lbl Harley 4951, f. 300v (danseuse)</p><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271827006?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271827006?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271827006?profile=RESIZE_1024x1024" width="668" /></a>Séquentiaire du Tropaire-Tonaire de la région d'Auch / St Martial de Limoges</p><p style="text-align:center;">F-Pn lat. 1118, f. 114r (<a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432314k/f237.item" target="_blank">contexte</a>) joyeuse des cymbales</p><p style="text-align:center;"> </p><p> </p></li><li><strong><em>Tonus tertius</em></strong></li><li style="list-style:none;"><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271829036?profile=original"><img src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271829036?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271829036?profile=RESIZE_1024x1024" width="500" /></a></p><p style="text-align:center;"><a href="http://romanes4.free.fr//FR-Cluny-Abbaye-2643-0036.jpg" target="_blank"><img class="align-center" src="http://romanes4.free.fr//FR-Cluny-Abbaye-2643-0036.jpg" alt="FR-Cluny-Abbaye-2643-0036.jpg" /></a><strong>Tonus III: Tertius impingit Christumque resurgere fingit.</strong></p><p style="text-align:center;">3° ton : Le troisième pousse et fait le Christ résurgir.<strong> </strong></p><p style="text-align:center;"><a href="http://www.bl.uk/catalogues/illuminatedmanuscripts/ILLUMINBig.ASP?size=big&IllID=22906" target="_blank"><img class="align-center" src="http://molcat1.bl.uk/IllImages/Kslides%5Cmid/K025/K025727.jpg" alt="K025727.jpg" /></a>GB-Lbl Harley 4951, f. <a href="http://www.bl.uk/manuscripts/Viewer.aspx?ref=harley_ms_4951_f295v" target="_blank">295v</a></p><p> </p></li><li><strong>Tonus quartus</strong></li></ul></li></ul><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271829131?profile=original"><img src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271829131?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271829131?profile=RESIZE_1024x1024" width="534" /></a></p><p style="text-align:center;">tintinnabulum des morts utilisé pour inviter l'ensemble de la communauté <br /> à l'éxécution des coutumes funéraires</p><p style="text-align:center;"><a href="http://romanes4.free.fr//FR-Cluny-Abbaye-2776-0002.jpg" target="_blank"><img class="align-center" src="http://romanes4.free.fr//FR-Cluny-Abbaye-2776-0002.jpg" alt="FR-Cluny-Abbaye-2776-0002.jpg" /></a><strong>Tonus IIII: Succedit quartus simulans in carmine planctus.</strong></p><p style="text-align:center;">4° ton : Le quatrième prend place en imitant dans son chant le planctus (une forme de lamentation).</p><p style="text-align:center;"><a href="http://www.bl.uk/catalogues/illuminatedmanuscripts/ILLUMINBig.ASP?size=big&IllID=28768" target="_blank"><img class="align-center" src="http://molcat1.bl.uk/IllImages/Ekta%5Cmid/E123/E123871.jpg" alt="E123871.jpg" /></a>GB-Lbl Harley 4951, f. 299v (<a href="http://www.bl.uk/manuscripts/Viewer.aspx?ref=harley_ms_4951_f299v" target="_blank">contexte</a>)</p><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271830198?profile=original"><img src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271830198?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271830198?profile=RESIZE_1024x1024" width="534" /></a></p><p style="text-align:center;"><a href="http://tchorski.morkitu.org/1/tintinnabulum-02.jpg" target="_blank"><img class="align-center" src="http://tchorski.morkitu.org/1/tintinnabulum-02.jpg" alt="tintinnabulum-02.jpg" /></a>Carillon funeraire après tonus IIII</p><p style="text-align:center;">Chapiteau de la cathédrale Saint-Lazare d'Autun réalisé vers 1160, nommé à tort 4° ton</p><p style="text-align:center;"> </p><ul><li><strong>Le second chapiteau (tonus V-VIII)</strong><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271830317?profile=original"><img src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271830317?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271830317?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a></p><p style="text-align:center;"> </p><ul><li><strong><em>Tonus quintus</em></strong></li><li style="list-style:none;"><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271830592?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271830592?profile=original" alt="1271830592?profile=original" width="702" /></a>(<a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#Biay2011">Biay 2011</a>, ii, pl.56 jongleur? danseuse?), source : <a href="https://www.latribunedelart.com/proposition-de-lecture-des-chapiteaux-de-cluny-4-le-second-chapiteau-de-la-musique" target="_blank">Le second chapiteau de la Musique</a></p><p style="text-align:center;"><strong>Tonus V: Ostendit quintus quam sit quisquis tumet imus.</strong></p><p style="text-align:center;">5° ton : Le cinquième monte que celui qui se gonfle soit le plus bas.</p><p style="text-align:center;"><a href="http://www.bl.uk/catalogues/illuminatedmanuscripts/ILLUMINBig.ASP?size=big&IllID=28767" target="_blank"><img class="align-center" src="http://molcat1.bl.uk/IllImages/Ekta%5Cmid/E123/E123869.jpg" alt="E123869.jpg" /></a>GB-Lbl Harley 4951, f. 298v (<a href="http://www.bl.uk/manuscripts/Viewer.aspx?ref=harley_ms_4951_f298v" target="_blank">contexte</a>)</p><p> </p></li><li><em><strong>Tonus sextus</strong></em></li><li style="list-style:none;"><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271830820?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271830820?profile=original" alt="1271830820?profile=original" width="708" /></a>Le monocorde? survue (source : <a href="https://www.latribunedelart.com/proposition-de-lecture-des-chapiteaux-de-cluny-4-le-second-chapiteau-de-la-musique" target="_blank">Le second chapiteau de la Musique</a>)</p><p style="text-align:center;"><a href="http://romanes4.free.fr//FR-Cluny-Abbaye-2643-0033.jpg" target="_blank"><img class="align-center" src="http://romanes4.free.fr//FR-Cluny-Abbaye-2643-0033.jpg" alt="FR-Cluny-Abbaye-2643-0033.jpg" /></a>(<a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#Biay2011">Biay 2011</a>, ii, pl.58 joueur de monocorde?, vièle?)</p><p style="text-align:center;"><strong>Tonus VI: Si cupis affectum pietatis, respice sextum.</strong></p><p style="text-align:center;"> 7° ton : Si tu reçois l'état de la piété, cherche le sixième.</p><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271831214?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271831214?profile=original" alt="1271831214?profile=original" width="499" /></a>F-Pn lat. 1118, f. 106v (<a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432314k/f222.item" target="_blank">contexte</a>) figure Tonus III</p><p style="text-align:center;"> </p></li><li><em><strong>Tonus septimus</strong></em></li><li style="list-style:none;"><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271832639?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271832639?profile=original" alt="1271832639?profile=original" width="490" /></a>(<a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#Biay2011">Biay 2011</a>, ii, pl.60 joueur de dulzaina?) source : <a href="https://www.latribunedelart.com/proposition-de-lecture-des-chapiteaux-de-cluny-4-le-second-chapiteau-de-la-musique" target="_blank">Le second chapiteau de la Musique</a></p><p style="text-align:center;"><strong>Tonus VII: Insinuat flatum cum donis septimus almum. </strong></p><p style="text-align:center;">7° ton : Le septième insinue un souffle nourrissant avec ses dons.</p><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271834324?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271834324?profile=original" alt="1271834324?profile=original" width="518" /></a>F-Pn lat. 1118, f. 105v (<a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432314k/f220.item" target="_blank">contexte</a>) figure Tonus II Plagi protus filius</p><p> </p></li><li><em><strong>Tonus octavus</strong></em></li></ul></li></ul><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271835900?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271835900?profile=original" alt="1271835900?profile=original" width="427" /></a>(<a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#Biay2011">Biay 2011</a>, ii, pl.62) source : <a href="https://www.latribunedelart.com/proposition-de-lecture-des-chapiteaux-de-cluny-4-le-second-chapiteau-de-la-musique" target="_blank">Le second chapiteau de la Musique</a></p><p style="text-align:center;"><strong>Tonus VIII: Octavus sanctos omnes docet esse beatos. </strong></p><p style="text-align:center;">8° ton : Le huitième enseigne que tous les saints sont bienheureux.</p><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271836342?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271836342?profile=original" alt="1271836342?profile=original" width="444" /></a>F-Pn lat. 1118, f. 112v (<a href="http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432314k/f234.item" target="_blank">contexte</a>) figure Tonus VIII (joueur de muse double?)</p><p> </p><p style="text-align:left;"><strong>Positions réconstruites des chapiteaux dans le chœur</strong></p><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271836660?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271836660?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271836660?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a>Chapiteau des derniers tons réconstruit</p><p style="text-align:center;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271837484?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271837484?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271837484?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a></p><p style="text-align:center;"> </p><p style="text-align:left;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271838795?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271838795?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271838795?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271839726?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271839726?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271839726?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a></p><p style="text-align:left;"><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271841808?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271841808?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271841808?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a><a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271843240?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271843240?profile=RESIZE_1024x1024" alt="1271843240?profile=RESIZE_1024x1024" width="750" /></a></p><p style="text-align:left;"><strong>Abbatiale Cluny III et l'ensemble de l'abbaye (1088-1121)</strong></p><p style="text-align:left;">Kenneth John Conant (<a href="http://gregorian-chant.ning.com/group/amc/forum/topics/reconstructing-cluny-ii-and-the-abbey-of-saint-b-nigne-dijon#Conant1971">1971</a>) avait continu la réconstruction par Alice Sunderland Wethey de l'ancienne Abbaye de Cluny depuis 910 (<a href="http://www.uni-muenster.de/Fruehmittelalter/fr/Projekte/Cluny/Links/index.shtml" target="_blank">Charte de fondation de Cluny</a>).<a href="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271845069?profile=original"><img class="align-center" src="http://storage.ning.com/topology/rest/1.0/file/get/1271845069?profile=original" alt="1271845069?profile=original" width="638" /></a></p><p style="text-align:center;">K. J. Conant: Restoration, based on plan dimensions, descriptions of 1043, 1623, c. 1710, <br /> and pictures of 1670, 1714, 1773.</p><p style="text-align:left;"><strong>Modèles de réconstruction</strong></p><p style="text-align:center;">Regardez les <a href="https://www.uni-muenster.de/Fruehmittelalter/it/Projekte/Cluny/Links/cl-synth.html" target="_blank">images virtuelles</a></p><p style="text-align:center;"><a href="https://www.uni-muenster.de/Fruehmittelalter/Projekte/Cluny/Links/wisconsin.html" target="_blank">Réconstruction</a> de l'University of Wisconsin-Madison</p><p style="text-align:center;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Modell_Cluny.jpg" target="_blank">Réconstruction</a> par J. Cohen, Bryn Mawr College, la page originale était <a href="https://www.uni-muenster.de/Fruehmittelalter/Projekte/Cluny/Links/brynmawr.html" target="_blank">bloquée</a>.</p><div class="csl-entry" style="margin-bottom:1em;"><strong>L'Abbaye de Cluny aujourd'hui</strong></div><div class="csl-entry" style="margin-bottom:1em;">Cluny (Caisse nationale des monuments historiques et des sites): <a href="http://www.romanes.com/Cluny/" target="_blank">http://www.romanes.com/Cluny/</a></div><div class="csl-entry" style="margin-bottom:1em;"><a href="http://ita.archinform.net/projekte/4875.htm" target="_blank">Cluny Church (Building III)</a> (archINFORM)</div><div class="csl-entry" style="margin-bottom:1em;">Présentation de l'histoire de l'architecture: <em><a href="http://baugeschichte.a.tu-berlin.de/bg/lehre/pdf/189_382.pdf" target="_blank">Das Mittelalter – ottonische, salische und staufische Architektur</a></em> (TU-Berlin)</div><div class="csl-entry" style="margin-bottom:1em;"><strong>Bibliographie</strong></div><div class="csl-entry" style="margin-bottom:1em;"><div class="csl-entry" style="margin-bottom:1em;"><div class="csl-entry"><ul><li>Bonnet Saint-Georges, D., 2015. <a href="http://www.latribunedelart.com/chapiteaux-de-cluny" target="_blank">Proposition de lecture des chapiteaux de Cluny</a> : <a href="http://www.latribunedelart.com/proposition-de-lecture-des-chapiteaux-de-cluny-2-les-tons-musicaux" target="_blank">2. Les tons musicaux</a> ; <a href="http://www.latribunedelart.com/proposition-de-lecture-des-chapiteaux-de-cluny-4-le-second-chapiteau-de-la-musique" target="_blank">4. Le second chapiteau de la Musique</a>. <em>La Tribune de l'Art.</em></li><li><span id="Biay2011">Biay, S., 2011. <em>Les chapiteaux de la troisième église abbatiale de Cluny (fin XIe-début XIIe siècle) : étude iconographique</em>. Thèse docorale. Université de Poitiers. Available at: <a href="http://tel.archives-ouvertes.fr/tel-00671485" target="_blank">http://tel.archives-ouvertes.fr/tel-00671485</a>.</span></li><li><span id="Chailley1985">Chailley, J., 1985. Les huit tons de la musique et l’éthos des modes aux chapiteaux de Cluny. <em>Acta musicologica</em>, <strong>57</strong>, pp.73–95. <a href="http://www.jstor.org/stable/932690" target="_blank">JSTOR</a>.</span></li><li>Clouzot, M., 2011. « Le jongleur, mémoire de l’image. Figures, figurations et musicalité dans les manuscrits enluminés ». <em>BUCEMA</em> 15: 451‑455. doi:<a href="http://dx.doi.org/10.4000/cem.12067" target="_blank">10.4000/cem.12067</a>.</li><li><span id="Conant1971">Conant, K.J., 1971. The History of Romanesque Cluny Clarified by Excavations and Comparisons. <a href="http://www.international.icomos.org/monumentum/vol7/index.html" target="_blank"><em>Monumentum: The international Journal of Architectural Conservation,</em> <strong>7</strong></a>.</span></li><li><span id="Conant1930">———, 1930. The Iconography and the Sequence of the Ambulatory Capitals of Cluny. <em>Speculum</em>, <strong>5</strong>, pp.278–287. <a href="http://www.jstor.org/stable/2848745" target="_blank">JSTOR</a>.</span></li><li><span id="Conant1932">———, 1932. The Apse at Cluny. <em>Speculum</em>, <strong>7</strong>, pp.23–35. <a href="http://www.jstor.org/stable/2848318" target="_blank">JSTOR</a>.</span></li><li>Scillia, C.E., 1988. Meaning and the Cluny Capitals: Music as Metaphor. <em>Gesta</em>, 27, pp.133–148, doi:<a href="http://dx.doi.org/10.2307/767001" target="_blank">10.2307/767001</a>.</li></ul></div></div></div></div>