A new fragment of Italian troper

Cette semaine encore, un fragment italien a été vendu aux enchère. 

Il s'agit d'un folio de tropaire, XII/XIIIème siècle, d'Italie du Nord.

Le répertoire transmis est particulièrement intéressant, avec des pièces provenant de la tradition de la péninsule ibérique, des chants rares, de nombreuses variantes et un doute sur une addition notée sans texte...

Recto

Tr. O deitas patris ser[vorum …] laudes
Benedictus qui venit in nomine domini. Osanna

Ce trope est connu dans deux manuscrits catalans :

 

Vient ensuite une prose d’Osanna : « Clangat hodie vox » (AH 47, 341), comme le trope précédent cette pièce est connue dans des manuscrits de la péninsule ibérique, mais aussi d’Aquitaine et dans le manuscrit 135 de la bibliothèque de l’Arsenal (Sarum, XIIIème S.).
Nous n’avons pas trouvé de témoins donnants le même verset 1b.

           AH 47, 341                                                               Fragment

1a Clangat hodie vox nostra                                  Clangat hodie vox nostra
melodum symphonia,                                             melodum symphonia

1b Instant annua iam quia                                      Simul ad alta contio
preclara sollemnia.                                                 carmina voce sona

2a Personet nunc tinnula                                       Personet nunc tinnula
harmoniae organa                                                  armonie organa
musicorum chorea                                                 musicorum chorea

2b Tonorum quam dulcia                                       Sonorum quam dulcia
alternatim concrepet ;                                            alternatim concrepent
necne modulamina!                                               necne modulamina

3a Diapason altisona                                             Diapason altissona
per vocum discrimina                                             per vocum discrimina
tetracordis figurarum alta                                                       
conscendens culmina                                                               

3b Sustollat nostra carmina                                                    
ad caeli fastigia                                                                            
hymnis angelicis                                                    ymnis angelicis
coherenda patri melodia,                                       coerentia pari melodia

4a Quo nos mereamur ampla                               Quo nos mereamur anpla
capere promissa,                                                   capere promissa

4b Sine fruituri meta                                              Sine fruituri [meta
anctorum gloria,                                                     anctoru]m gloria

5 Ad quorum collegia                                             Ad quorum collegia
pia nos ducant merita                                            pia nos [d]ucant merita
 in excelsis.                                                            in excelsis

Au bas de la page a été ajoutée une hymne, post-baptismale, rare que l’on trouve noté dans le manuscript Modena I-MOd O.I.13. : Audite voces ymni vos qui estis (AH 23, 31)

 

AH 23, 31

Fragment

1. Audite vocem hymni
Et vos, qui estis digni,
In hac beata nocte
Descendite ad fontes.

1. Audite voces ymni
vos qui estis digni
In hac beata nocte
descendite ad fontem

 

2. Beati mundo corde
qui Christo credidistis
peccata vestra confessi
a domino conversi

2. Currite sicut cervi
Ad fontes vivos verbi,
Bibite aquam vivam,
Habetis plenam vitam.

3. Currite sicut cervi
Ad fontem vivi verbi
Bibite aquam vivam
merere plenam vitam

3. Donatur nobis signum
A salvatore dignum,
Qui pependit in ligno,
Tradidit nos baptismo.

4. Donatur nobis signum
A salvatore dignum
Qui pependit in ligno
Et tradidit batismo

 

5. Impreso singno crucis
evangeliste vocis
per ipsum sacredotem
quos hunc habens docem

 

6. Factum in frunte signum
a salvatore dignum
qui pependit in lingno
et tradidit batismo

4. Gaudete baptizati,
A Christo coronati,
Albam habetis vestem,
Chrisma peruncti estis.

7. Gaudete baptizati
A Christo coronati
Albas habetis vestes
Crismate punti estis

5. Kandidati jam estis,
Chrisma peruncti estis,
Hysopo emundati,
Ad fontes vivos renati.

8. Ysopo emendate
funte vivo renati
ex egipto venerunt
qui mare transierunt

6. Mandate corda vestra,
Ut crescat fides vestra,
In ipsa permanete,
Semper Deum timete.

 

7. Ex Aegypto venerunt,
Qui mare transierunt,
Virtutes cognoverunt
Et laudes cantaverunt.

9. Virtues cognoverunt
Et laudes cantaverunt
Alleluia Alleluia
Alleluia

8. Gloria tibi, Christe,
Qui regis nos benigne,
Tu miserere nobis,
Qui passus es pro nobis.

 

 

Verso

Les tropes suivant sont bien connus dans la tradition italienne, encore une fois nous pouvons remarquer quelques variantes

           AH 47, 363

         Fragment

 

Sanctus Sanctus Sanctus Dominus Deus Sabbaoth
Pleni sunt celi et terra gloria tua

1 a. Hosanna, Hagie,
altissime
Domine,

Osanna Agye
deus ominipotens
domine A

 

In excelsis Benedictus qui venit in nomine Domini.
Osanna

1 b. Adiuva, libera,
salvifica,
protege ;

Adiuva libera
salvifica
protege A

2 a. Quos creatos
redemisti
tuo sanguine,

Quos creatos
redemisti
tuo sanguine A

2 b. Paradisi
gaudiis da
frui iugiter,

Paradisi
gaudia dona
frugi iugiter A

3 a. Cherubin quo iungi
coetibus valeant

Cherubin ad iuncti
cetibus valeant

 

Enfin, en mage inférieure, une main plus tardive à ajouté une pièce sans texte. Certain éléments de cette addition pourrais faire penser à une deuxième voix pour une polyphonie : en particulier ce passage :

Source : https://auctions.milleabros.com/lots/view/1-1UY5IL/antiphonal-leaf-12th-c-music-14th-c-notation?fbclid=IwAR1TeyTxIoOlGX0JIBOTE3-C2wqB--ugQLu6Q8AJNiVOWbdDLKSpsf8eXPs

You need to be a member of Musicologie Médiévale to add comments!

Join Musicologie Médiévale

Email me when people reply –